Ας μιλήσουμε για τα Συναισθήματά μας

Ζούμε σε έναν κόσμο γεμάτο συναισθήματα. Κάθε μέρα της ζωής μας είναι γεμάτη από πλούσιες συναισθηματικές εμπειρίες, που μας λένε πολύ σημαντικές πληροφορίες για τον κόσμο που μας περιβάλλει και για τον εαυτό μας. Ο καθένας από εμάς τις ερμηνεύει διαφορετικά, ανάλογα με τις πεποιθήσεις του, τις αξίες του, τις αντιλήψεις του, τους ηθικούς κώδικές του και με το πώς έχει προγραμματιστεί ο νους του στα παιδικά του χρόνια· δίνει σημασία σε διαφορετικά πράγματα, που οδηγούν σε ανάλογα συναισθήματα, σκέψεις και συμπεριφορές, κι έτσι δημιουργείται  ο προσωπικός του συναισθηματικός κόσμος.

Ο κοινωνιολόγος Hochschild (1990) θεωρεί ότι τα συναισθήματα έχουν το ρόλο να μας δείχνουν ποια είναι η θέση μας στον κόσμο και να μας βοηθούν να ορίζουμε τις σχέσεις μας ως προς τους άλλους και ως προς τους δικούς μας στόχους, κίνητρα και ενδιαφέροντα.Τα συναισθήματα είναι ο πιο χρήσιμος συνδετικός κρίκος στις σχέσεις που έχουμε με τον εαυτό μας, με τους άλλους και με τον κόσμο γύρω μας και αποτελούν ενδείξεις για αυτά που πάνε καλά και για εκείνα που δεν πάνε καλά στη ζωή μας.Τα συναισθήματά μας χρωματίζουν τις πράξεις, τις σκέψεις, τις σχέσεις μας με τους άλλους, επηρεάζουν την ευεξία μας και την σωματική μας υγεία.

Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Goleman: «Ως συναίσθημα ορίζεται οτιδήποτε νιώθει ένα άτομο, όταν αξιολογεί ένα γεγονός με συγκεκριμένο τρόπο και συνήθως οδηγεί σε αλλαγές στον ανθρώπινο οργανισμό ή την συμπεριφορά. Έτσι, όλα τα συναισθήματα είναι ουσιαστικά προτροπές για δράση και οδηγούν σε πράξεις τις οποίες μπορούμε να αντιληφθούμε.» Το ότι τα συναισθήματα οδηγούν σε πράξεις γίνεται σαφές αν παρατηρήσουμε τα βρέφη. Το νεογέννητο μωρό αν το εμποδίσετε να κινηθεί, θα κυριευτεί από άγχος και θα δείξει θυμό, και αν δεν του δοθεί τροφή όταν πεινάσει, θα κλάψει λυπημένο.

Η διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας, ξεκινώντας από τη βρεφική μας ηλικία, καθορίζεται σημαντικά από τα συναισθήματά μας και από το κατά πόσο αφηνόμαστε, ή μας αφήνουν οι γύρω μας, ελεύθερους να τα βιώσουμε. Από παιδιά, είναι σημαντικό να μάθουμε να αναγνωρίζουμε και να κατονομάζουμε τα συναισθήματά μας μέσα από τις σχέσεις μας με τους άλλους. Αν αδυνατούμε να έρθουμε σε επαφή με αυτά που αισθανόμαστε, να τα αναγνωρίσουμε και να τα εκδηλώσουμε, τότε τείνουμε να είμαστε περισσότερο παθητικοί και εξαρτημένοι ως προσωπικότητες κατά την διάρκεια της ενήλικης ζωή μας. Με το να απομονώσουμε τα συναισθήματά μας, οδηγούμαστε σε πολύπλοκα προβλήματα ψυχικής υγείας και σε σωματικές ασθένειες. Τα συναισθήματα μάς δίνουν τη δυνατότητα να κατανοήσουμε και να εξηγήσουμε τι συμβαίνει με τον εαυτό μας και τη ζωή μας και αποτελούν τη βάση των διαπροσωπικών μας σχέσεων. Γι' αυτό, είναι σημαντικό:

• Να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά μας, να παρατηρούμε τον εαυτό μας και να κατανοούμε τη σχέση μεταξύ σκέψεων, συναισθημάτων και αντιδράσεων. Η αυτοεπίγνωση, η αναγνώριση δηλαδή ενός συναισθήματος την ώρα που δημιουργείται, είναι πολύ σημαντική. Η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε και να αναγνωρίζουμε κάθε στιγμή τα συναισθήματα μας είναι καίρια για την κατανόηση του εαυτού μας. Μόνο στον παρόντα χρόνο και τόπο ζούμε. Δε ζούμε στο παρελθόν, δε ζούμε στο μέλλον, ζούμε τώρα. Οι αναμνήσεις μας από τα περασμένα γίνονται κατ επιλογή, και κάποιες φορές διαστρέφονται κιόλας. Όσα θα γίνουν στο μέλλον, τα φανταζόμαστε και τα υποθέτουμε. Αυτή τη στιγμή μπορώ να σταθώ στο εδώ, να είμαι μαζί σας "εδώ και τώρα", να βρίσκομαι σε επαφή μαζί σας, ή να φύγω από εδώ και να πάω αλλού. Μπορώ να σας αφήσω με το να απομακρυνθώ από το χώρο,  να δω τηλεόραση,  να ακούσω μουσική ή να σας αφήσω με το να φύγω από το τώρα γυρίζοντας τη σκέψη μου στο παρελθόν ή στο μέλλον. Το "εδώ και τώρα" είναι έννοια σπουδαία, γιατί δε μπορώ να νιώθω στο παρόν δυσάρεστα συναισθήματα παρά μόνο αν πραγματικά συμβαίνει κάτι που τα προκαλεί. Άλλωστε, μόνο με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να είμαστε ουσιαστικά σε επαφή με τον εαυτό μας και με τους άλλους.
  Ουσιαστικά έχει να κάνει με την αυτορύθμιση της συμπεριφοράς, η οποία βασίζεται σε κάποιο κανόνα, αξία ή ιδανικό.
  
  Πηγή : www.parentshelp.gr

• Να μαθαίνουμε να  ελέγχουμε τα συναισθήματά μας. Ο συναισθηματικος αυτοέλεγχος είναι σημαντικός για να μπορούμε να χειραγωγούμε την ανυπομονησία μας και την παρορμητική συμπεριφορά μας,  έτσι ώστε  τα συναισθήματα μας να είναι κατάλληλα κάθε στιγμή.
  Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, ο αυτοέλεγχος είναι η ικανότητα να ελέγχεις τις επιθυμίες και τις παρορμήσεις σου, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά σου, προκειμένου να πετύχεις κάποιο στόχο, να λάβεις μια ανταμοιβή ή να αποφύγεις μια αρνητική συνέπεια. Ουσιαστικά έχει να κάνει με την αυτορύθμιση της συμπεριφοράς, η οποία βασίζεται σε κάποιο κανόνα, αξία ή ιδανικό.
  
  Πηγή : www.parentshelp.gr
  Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, ο αυτοέλεγχος είναι η ικανότητα να ελέγχεις τις επιθυμίες και τις παρορμήσεις σου, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά σου, προκειμένου να πετύχεις κάποιο στόχο, να λάβεις μια ανταμοιβή ή να αποφύγεις μια αρνητική συνέπεια. Ουσιαστικά έχει να κάνει με την αυτορύθμιση της συμπεριφοράς, η οποία βασίζεται σε κάποιο κανόνα, αξία ή ιδανικό.
  
  Πηγή : www.parentshelp.gr
  ο αυτοέλεγχος είναι η ικανότητα να ελέγχεις τις επιθυμίες και τις παρορμήσεις σου, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά σου, προκειμένου να πετύχεις κάποιο στόχο, να λάβεις μια ανταμοιβή ή να αποφύγεις μια αρνητική συνέπεια. Ουσιαστικά έχει να κάνει με την αυτορύθμιση της συμπεριφοράς, η οποία βασίζεται σε κάποιο κανόνα, αξία ή ιδανικό.
  
  Πηγή : www.parentshelp.gr

• Να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματα των άλλων. Τα ανθρώπινα συναισθήματα πολύ συχνά εκδηλώνονται μέσα από άλλους τρόπους, μη λεκτικούς. Το κλειδί για να κατανοήσει κανείς τα συναισθήματα του άλλου, βρίσκεται στην ικανότητά του να διαβάζει τα μη λεκτικά στοιχεία επικοινωνίας. Να ερμηνεύει τον τόνο της φωνής, τις χειρονομίες, την έκφραση του προσώπου, το βλέμμα και άλλα.  Όταν τα λόγια ενός ανθρώπου έρχονται σε αντίθεση με τα όσα μεταδίδει με τον τόνο της φωνής του, τις κινήσεις του ή άλλες μη λεκτικές αντιδράσεις, η αλήθεια βρίσκεται κυρίως στο πώς τα λέει, παρά στο τι λέει.

Στο βαθμό που τα συναισθήματά μας συμβάλλουν στην ικανότητά μας να σκεφτόμαστε και να προγραμματίζουμε, να εξασκούμαστε για ένα μακροπρόθεσμο στόχο, να επιλύουμε προβλήματα κ.λπ., καθορίζουν και τα όρια των δυνατοτήτων μας να χρησιμοποιούμε τις έμφυτες νοητικές μας ικανότητες, και έτσι προσδιορίζουν πόσο καλά τα πάμε στη ζωή μας. Με άλλα λόγια, τα συναισθηματά μας επηρεάζουν βαθύτατα όλες τις άλλες ικανότητες μας, είτε διευκολύνοντας είτε παρεμποδίζοντας τις.

Με τον ίδιο τρόπο που τα συναισθήματα μάς βοηθούν να αποφεύγουμε δύσκολες καταστάσεις και να προστατεύουμε τον εαυτό μας, μπορούν να μας βοηθήσουν να δημιουργήσουμε και να διατηρήσουμε ένα τρόπο συμβίωσης με τους άλλους, που να βασίζεται στην αναγνώριση της ομοιότητας και στην εκτίμηση της διαφορετικότητας.

Μπουμπούλη Αγγελική

         Ψυχολόγος