Tη χαρακτηρίζουν μάστιγα του 21ου αιώνα και ίσως
όχι άδικα, καθώς τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει μια τεράστια δυναμική
εξάπλωσής της στον πλανήτη. Η κατάθλιψη είναι η ψυχική διαταραχή που
εμφανίζεται συχνότερα. Ένα στα δέκα άτομα θα νοσήσει από κατάθλιψη κάποια
στιγμή στη διάρκεια της ζωής του. Από επιδημιολογικές έρευνες υπολογίζεται ότι
το 6% περίπου του γενικού πληθυσμού πάσχει από κατάθλιψη, δηλαδή περισσότεροι
από 350 εκατομμύρια άνθρωποι σ' όλον τον κόσμο και 550 χιλιάδες στη χώρα μας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει επεξεργαστεί ο
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα του ΟΗΕ,
πέντε από τις δέκα αρρώστιες με τον υψηλότερο δείκτη βαρύτητας (ο οποίος
αναφέρεται στη συνολική επιβάρυνση στην προσωπική επαγγελματική & κοινωνική
ζωή) είναι ψυχικές. Η κατάθλιψη καταλαμβάνει σήμερα την τέταρτη θέση και
υπολογίζεται ότι θα αναρριχηθεί στην 2η θέση της κατάταξης μέχρι το 2020. Η
κατάθλιψη εμφανίζεται συχνότερα στους άγαμους, τους διαζευγμένους και τους
κατοίκους αγροτικών περιοχών.
Οι γυναίκες υποφέρουν από κατάθλιψη, σ' όλες τις
χώρες του κόσμου, δύο φορές συχνότερα από τους άνδρες. Έχει διαπιστωθεί ότι στη
διάρκεια της ζωής τους στο 20% των γυναικών και στο 12% των ανδρών θα
εμφανιστεί καταθλιπτικό επεισόδιο, ενώ το 10% των γυναικών και μόλις το 5,8%
των ανδρών θα νοσήσουν μέσα σ ́ ένα έτος. Παρά τις βιολογικές συνιστώσες στην
αιτιολογία της κατάθλιψης και τις ορμονικές διαφορές ανάμεσα στους άνδρες και
τις γυναίκες, πιστεύεται ότι οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες και τα διαφορετικά
στρεσσογόνα γεγονότα ζωής (τοκετοί, ανατροφή παιδιών), στα οποία εκτίθενται οι
γυναίκες, διαμορφώνουν τα ποσοστά αυτά.
Σχεδόν οι μισές από όλες τις περιπτώσεις
κατάθλιψης δεν αναγνωρίζονται και δεν υποβάλλονται σε θεραπεία ενώ 10% περίπου
των καταθλιπτικών ασθενών αυτοκτονούν. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προβλέπει
ότι μέχρι το έτος 2020 η κατάθλιψη θα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα υγείας στον
αναπτυσσόμενο κόσμο προσβάλλοντας πιθανόν περισσότερο από το 25% του πληθυσμού
και μέχρι τότε, η βαριά κατάθλιψη θα αποτελεί το δεύτερο σημαντικότερο αίτιο
θανάτου και ανικανότητας, παρόλου που η κατάθλιψη είναι θεραπεύσιμη.
Η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε
ηλικία (από 15-70 χρονών),η έναρξή της, όμως, τοποθετείται συνήθως στη μέση
ηλικία. Τα τελευταία χρόνια, έχει παρατηρηθεί ότι εμφανίζεται ολοένα και
συχνότερα στην εφηβική ηλικία ή την πρώιμη ενήλικη ζωή. Τα καταθλιπτικά
επεισόδια που ενσκήπτουν σ' αυτές τις ηλικιακές ομάδες έχουν ενοχοποιηθεί για
την αυξημένη χρήση αλκοόλ ή άλλων ψυχοδραστικών ουσιών. Με τα σύγχρονα
θεραπευτικά μέσα η κατάθλιψη είναι μια νόσος που μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Ωστόσο, μόνο το 10-25% των ασθενών υποβάλλονται σε θεραπευτική αγωγή.
Φύλο: Οι γυναίκες διατρέχουν διπλάσιο
κίνδυνο να εμφανίσουν κατάθλιψη σε σύγκριση με τους άνδρες χωρίς να γνωρίζουμε
την αιτία.
Κοινωνική οικονομική κατάσταση: Τα ποσοστά
κατάθλιψης μειώνονται ελαφρά όσο αυξάνεται το εισόδημα και το μορφωτικό
επίπεδο. Οι περισσότερο σοβαρές μορφές συσχετίζονται επίσης με την κατώτερη
κοινωνική οικονομική κατάσταση αν και δεν έχει τεκμηριωθεί επαρκώς αν η
κατώτερη κοινωνική οικονομική κατάσταση ευθύνεται για την κατάθλιψη ή η
κατάθλιψη οδηγεί στην κατώτερη κοινωνική οικονομική κατάσταση.
Οικογενειακό ιστορικό: Η κατάθλιψη είναι
δύο ή τρεις φορές πιο συχνή σε οικογένειες καταθλιπτικών ασθενών.
Ψυχική κατάσταση: Οι χωρισμένοι ή
διαζευγμένοι έχουν τριπλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν κατάθλιψη απ' ότι οι
παντρεμένοι. Οι διαζευγμένοι άνδρες φαίνεται πως διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο
από τις διαζευγμένες γυναίκες.
Ηλικία: Ο κίνδυνος της κατάθλιψης
εθεωρείτο πως αυξάνεται με την ηλικία αλλά πρόσφατες μελέτες δείχνουν σήμερα ότι
όλες οι ηλικίες είναι επιρρεπείς για την εμφάνισή της. Η κατάθλιψη φαίνεται να
είναι πιο συχνή στους ηλικιωμένους, αν και συχνά δεν ανιχνεύεται και δεν
υποβάλλεται σε θεραπεία σε αυτήν την ομάδα ασθενών. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι
η κατάθλιψη είναι δύο φορές πιο συχνή σε άτομα που υποφέρουν από σωματικές
παθήσεις.
Η διαφορά μεταξύ του φυσιολογικού καταθλιπτικού
συναισθήματος και της κλινικής κατάθλιψης είναι ότι στην Κατάθλιψη το
καταθλιπτικό συναίσθημα έχει μεγάλη ένταση και είναι μόνιμο. Δεν επηρεάζεται
από τις καταστάσεις που ζει το άτομο, π.χ., ο άτομο δεν θα γελάσει και δεν θα
αισθανθεί παροδικά καλύτερα όταν συμβεί κάτι χαρούμενο. Επίσης, στην κατάθλιψη
το συναίσθημα μπορεί να είναι χειρότερο το πρωί σε σχέση με το βράδυ, ενώ στους
ανθρώπους, που απλά νιώθουν στεναχωρημένοι, η διάθεση είναι συνήθως καλύτερη
όταν σηκώνονται το πρωί.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κυκλοφόρησε ένα
ουσιαστικό βίντεο που παρομοιάζει την κατάθλιψη με έναν μαύρο σκύλο. Έναν σκύλο
που σε ακολουθεί όπου και αν πας και που όταν αποφασίσεις να ανοιχτείς και να
μιλήσεις, τότε γίνεται φιλικός και χαριτωμένος. Όταν, όμως, τον κρατήσεις μέσα
σου, γιγαντώνεται και γίνεται επιθετικός.
Το συγκεκριμένο βίντεο έχει στόχο να
ενεργοποιήσει τους ανθρώπους που πάσχουν από κατάθλιψη ή οδεύουν προς αυτήν. Να
τους αποβάλει τα ενοχικά συναισθήματα και να τους βοηθήσει να μιλήσουν.
